Journalistieke focusgroep praat over digitale nieuwslezers 

De Goey en Giesen zijn namelijk bezig met het ontwikkelen van een avatar voor achter de nieuwsdesk om te analyseren of en in hoeverre deze vorm van journalistiek nieuwsmijders weer meer bij het nieuws kunnen betrekken en of de toekomst daarvan op sociale media ligt. Denk aan De Marker op TikTok of BOOS op YouTube. Een onderzoek dat onderdeel is van het Digital Innovation District for Society; een samenwerking van MindLabs, Midpoint Brabant, Gemeente Tilburg, Yonder, BUas, Tilburg University en Fontys Hogescholen.  

Vertrouwen

Een centraal thema dat door de gesprekken heen resoneerde, was het vertrouwen en de geloofwaardigheid van de journalistiek in het licht van deze technologische ontwikkeling. Sprekers stonden stil bij de vraag of het publiek meer vertrouwen zou hebben in een realistische weergave van een bestaand persoon (een deepfake), zoals de eerdergenoemde ‘AI-Nina’ van Omroep Brabant, of in een duidelijk fictief karakter (een avatar). En wat zijn de voordelen nu van zo’n digitale nieuwslezer. En wegen die zwaarder dan de nadelen? Volgens de panelleden kan zoiets prima; zij denken dat avatars een goede vervanging voor of aanvulling op bestaande nieuwslezers kunnen zijn. Interessant genoeg, en in tegenstelling tot hoe zij het publiek inschatten, waren de journalisten zelf wel sceptisch en terughoudend als het ging om het gebruik van AI-anchors.  

Laminaat 

Het gesprek kreeg een interessante wending toen het ging over het mogelijk kunnen personaliseren van nieuwslezers; in het kader van ‘iedereen een eigen Rob Trip’. “Ik vind het zo zonde als mensen laminaat nemen met een houtprint”, aldus een van de journalistieke makers. “Laminaat heeft helemaal geen houtprint. Waarom zou je dus Rob Trip kopiëren als je er ook een pratende salamander van kunt maken?” Hetzelfde gold voor taal. AI-avatars zouden moeiteloos een nieuwsitem in verschillende talen en verschillende Nederlandse dialecten kunnen voorlezen.  

Sociale media

Ondanks de opkomst van deze nieuwe technologieën benadrukten de panelleden de blijvende relevantie van menselijke journalisten. De capaciteit voor kritisch denken, het stellen van de juiste vragen en het waarborgen van de menselijke maat in de berichtgeving blijven essentieel. Ook de veranderende mediaconsumptie, die van traditionele media steeds verder naar sociale media verschuift, en hoe technologische ontwikkelingen als digital humans hierop aansluiten, was een essentieel onderdeel van het discours. Daarover werden ook kritische noten geplaatst. Zo werd de vraag opgeworpen wat de toegevoegde waarde zou zijn in vergelijking met bestaande vormen van content op deze platforms. Daarnaast werd de bezorgdheid geuit over het feit dat sociale mediaplatforms commercieel gedreven zijn en dat dit invloed kan hebben op de betrouwbaarheid van de informatie die er wordt gedeeld.  

Nieuwssalamanders

De bijeenkomst maakte duidelijk dat de integratie van digital humans in de journalistiek nog in een beginfase verkeert en veel vragen oproept. Hoewel de technologie potentie biedt voor innovatie en het bereiken van nieuwe doelgroepen, zijn er vanuit de journalistiek makers aanzienlijke zorgen over het waarborgen van vertrouwen en de ethische verantwoordelijkheid. De discussie zal ongetwijfeld doorgaan naarmate de technologie zich verder ontwikkelt en de impact ervan op de journalistiek duidelijker wordt. Ook zijn gesprekken met de nieuwsconsument en -mijder nodig om een beeld te kunnen vormen van de ontvankelijkheid als het gaat om virtuele Rob Trips of nieuwssalamanders.