Prijswinnende producties bewijzen Live Journalistiek als een medium in opkomst
Voor het eerst sinds de oprichting vielen dit jaar twee journalistieke theaterstukken in de prijzen bij de Meestervertellers, een vakprijs voor verhalende journalistiek. De producties ‘Beste Mensen’ van Bureau Vergezicht en ‘Maankoorts’ van De Correspondent wonnen beiden een award in de categorie Beleven. De Stichting Verhalende Journalistiek voegde deze categorie toe om ruimte te bieden aan producties die zich niet laten definiëren door de drie oorspronkelijke categorieën: beeld, audio en tekst. Denk bijvoorbeeld aan games, een expositie en nu dus ook journalistiek theater. Volgens de jury is live journalistiek een ‘medium in opkomst dat dit jaar eindelijk een plek heeft veroverd bij de Meestervertellers.’
Wie wil spreken, hoeft niet altijd te schrijven
De eerste winnaar is Anouk Nuyens. Ze schreef de solovoorstelling Beste Mensen, opgevoerd door Hannah Hoekstra. De voorstelling confronteert de toehoorder met een geschiedenis van vijftig jaar klimaatspeeches. Het vertrekt vanuit een speech uit 1972, naar aanleiding van het beroemde rapport ‘Grenzen aan de Groei’ van de Club van Rome de Club. Na toespraken van voormalig koningin Beatrix en oud-premier van het Verenigd Koninkrijk Margaret Thatcher verplaatst de voorstelling zich via onder andere Thunberg en Timmermans naar 2024. Zo gedragen als het begint, zo paniekerig klinkt de boodschap richting het einde.
De verkoop van de eerste maansteen
Ook Marjolijn Hoekstra van De Correspondent kreeg de titel Meesterverteller voor de door haar geschreven en opgevoerde voorstelling Maankoorts. Het werk koppelt de mijnbouw van vroegere kolonisten in Suriname aan de toe-eigening van de maan en haar grondstoffen door types als Elon Musk en Jeff Bezos. De verkoop van de eerste maansteen blijkt minder symbolisch dan ons werd voorgehouden; we hebben volgens Hoekstra bar weinig geleerd van ons koloniale verleden en zijn maar moeilijk in staat om – nu de mogelijkheid zich voordoet – de Maan met integriteit te benaderen.
Met humor, verstilling en een feilloos gevoel voor in- en uitzoomen gaat Hoekstra naast de maan staan en vertelt het verhaal van de mensheid. De keuze voor live journalistiek was een welbewuste; op de website van Stichting Verhalende Journalistiek vertelt ze: “Als ik iets vertel, komt het vaak beter over. In deze vertelvorm moet je in een uur tot de kern komen. Dan ben je puntiger. Door het gebruik van muziek en decor kon ik het verhaal op een emotionelere manier vertellen, ik merk dat het dan anders binnenkomt bij mensen.”
De jury stemde daar volmondig mee in: “De Correspondent legt met Maankoorts een verbreding aan, niet alleen van het eigen repertoire, maar ook van het veld van live journalistiek in Nederland. Marjolijn durft enerzijds de ruimte te nemen om het publiek aan de emotie te laten raken en toont anderzijds aan expert te zijn in haar onderwerp door middel van journalistiek onderzoek, interviews en duiding. De toehoorder loopt anders naar buiten dan die naar binnen ging, ook op inhoudelijk vlak. Maankoorts komt op het juiste moment en vertelt ons over megalomanie en de bijna absurdistische dreiging van maanmijning.”
Thijs van den Houdt
t.vandenhoudt@fontys.nl